15 Αυγούστου 2010

Ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Γεσθημανή

Μεταξύ του όρους των Ελαιών και του λόφου Μορία, βρίσκεται κτισμένος ο περικαλλής ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Για να μπει κανείς στο ναό, πρέπει να κατεβεί 48 σκαλιά. Στή μέση περίπου της σκάλας προς τ’ αριστερά βρίσκεται παρεκκλήσι όπου ο τάφος του Ιωσήφ του μνήστορος και προς τα δεξιά άλλο παρεκκλήσι, όπου βρίσκονται οι τάφοι των Θεοπατόρων Ιωακείμ καί Άννης.
Όταν κατεβεί κανείς στο κέντρο του Ναού, διαπιστώνει ότι ο ναός έχει σχήμα Σταυρού. Στά δεξιά βλέπει μπροστά του το πάνσεπτο Θεομητορικό μνήμα, όπου οι απόστολοι κήδευσαν το πανάγιον σώμα της Θεοτόκου...

 Ο τάφος είναι σκαλισμένος σε μονόλιθο βράχο πού έχει χωρισθεί από τους άλλους. Μέσα σ’ αυτό βρίσκεται το μνήμα όπου εναπέθεσαν οι Απόστολοι σαβανωμένο το σώμα της Θεοτόκου, το οποίο ύστερα από τρεις μέρες μετέστη.
Ο Ναός της Θεοτόκου είναι ένα από τα αρχαιότερα οικοδομήματα της Ιερουσαλήμ. Κτίσθηκε προς τιμή της Θεοτόκου το 326 μ.Χ. όταν η Αγία Ελένη επισκέφθηκε τους Αγίους Τόπους. Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες διατηρείται ωραιότατος ως τον Ε' αιώνα όταν αυτοκράτορας στο Βυζάντιο ήταν ο ευσεβής Μαρκιανός καί η σύζυγος του Πουλχερία.
Το πανάγιο μνήμα της Θεοτόκου άνοιξε τον Ε' αιώνα μετά την Δ' οικουμενική σύνοδο, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Ιουβενάλιος, ύστερα από παράκληση της αυτοκράτειρας Πουλχερίας. Μέσα βρήκε τις νεκρικές σινδόνες καί την Αγία Ζώνη της Θεοτόκου, την οποία μετέφερε η Πουλχερία καί την κατάθεσε στον Ιερό Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη. Σήμερα η Τιμία Ζώνη της Θεοτόκου φυλάττεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου στο Άγιον Όρος. Το γεγονός τούτο γιορτάζει η Εκκλησία μας την 31η Αυγούστου.
Μπροστά στο Θεομητορικό μνήμα, ο κορυφαίος των ασματογράφων της Εκκλησίας μας, ο χρυσορρόας Ιωάννης ο Δαμασκηνός εκφώνησε εγκωμιαστικό λόγο, απόσπασμα του οποίου παραθέταμε σ’ ελεύθερη απόδοση.
«Ω εσύ πού είσαι απ’ όλους τους τάφους ο πιο ιερός, ύστερα από το ζωαρχικό τάφο του Κυρίου, πού υπήρξε η πηγή της αναστάσεώς μας! Σέ σένα θα μιλήσω σαν σε ζωντανό άνθρωπο. Που είναι ο χρυσός ο ανόθευτος πού φύλαξαν μέσα σου των Αποστόλων τα χέρια; Πού είναι ο πλούτος πού δεν ξοδεύεται; Που είναι το Θεοδόχο κειμήλιο; Που είναι ο καινούργιος τόμος στον οποίο γράφτηκε χωρίς φράσεις ο Θεός Λόγος; Που είναι η άβυσσος της χάριτος;
Καί ο τάφος απαντά!
Γιατί ζητάτε από μένα, αυτήν πού ανέβηκε ψηλά στα ουράνια; Γιατί μου επιφορτίζεται ευθύνες φρούρησης; Δεν έχω δύναμη για ν’ αντιστρατεύομαι στις θείες διαταγές. Τώρα εμένα Άγγελοι με κυκλώνουν. Τώρα σε μένα η Θεία χάρη αυλίζεται Τώρα έγινα ιατρείο για τους αρρώστους καί πηγή ιαμάτων ανεξάντλητη. Έγινα προστασία από το διάβολο καί καταφύγιο σ’ αυτούς πού προσφεύγουν στη χάρη της».
Μεγαλοπρεπής πομπή ξεκινά κάθε χρόνο τη παραμονή του Δεκαπενταύγουστου, από το Μετόχι της Γεσθημανή, πού βρίσκεται κοντά στο Ναό της Αναστάσεως καί μεταφέρουν στη Γεσθημανή την εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου. Πλήθη πιστών κατακλύζουν τους δρόμους για να εκφράσουν τον σεβασμό τους προς την Θεοτόκο. Κατεβαίνοντας την σκάλα του Ναού ψάλλομεν κατανυκτικά:
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ, Ήχος Α'
Εν τη γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξας,
εν τη κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες Θεοτόκε
μετέστης προς την ζωήν, μήτηρ υπάρχουσα της ζωής
καί ταις πρεσβείαις ταις σαις λυτρουμένη
εκ θανάτου τάς ψυχάς ημών.
Ενώπιον δε του θεομητορικού μνήματος με κατάνυξη απευθυνόμενοι προς την Θεοτόκον ψάλλομεν πανηγυρικά.
Απόστολοι εκ περάτων, συναθροισθέντες ενθάδε, Γεσθημανή τω χωρίω κηδεύσατε μου το σώμα, Καί συ Υίέ καί Θεέ μου, παράλαβέ μου το πνεύμα.
Ο γλυκασμός των Αγγέλων, των θλιβομένων η χαρά, Χριστιανών η προστάτις, Παρθένε μήτηρ Κυρίου, αντιλαβού μου καί ρύσαι, των αιωνίων βασάνων.
Καί σε μεσίτριαν έχω, προς τον φιλάνθρωπον Θεόν, μη μου ελέγξης τάς πράξεις, ενώπιον των Αγγέλων. Παρακαλώ σε Παρθένε, βοήθησόν μοι εν τάχει.
Χρυσοπλοκώτατε πύργε καί δωδεκάτειχε πόλις, ηλιοστάλακτε θρόνε, καθέδρα του βασιλέως, ακατανόητον θαύμα, πώς γαλουχείς τον Δεσπότην;
(Από το βιβλίο: «Ταξιδεύοντας στην Αγία Γη – Οδηγός προσκυνητού Αγίων Τόπων και Σινά» του Ζαχαρίου Κλ. Ραπτοπούλου – Καθηγητού Θεολόγου)

Δεν υπάρχουν σχόλια: